Het beroemdste en mooiste anatomieboek is geschreven door Vesalius en verscheen te Basel in 1543. Dankzij de KNMG hebben we twee exemplaren van de eerste druk. Een was ooit van professor Tulp, die zelf vooral beroemd is vanwege de anatomische les van Rembrandt. De professor tilt wat spieren op en een paar chirurgijns kijken gespannen toe. Je vraagt je af wat ze nu precies leren. De verhalen over anatomische lessen waar wij allemaal mee op zijn gegroeid gaan ongeveer zo: eerst mocht anatomisch onderzoek niet van de kerk. Na veel strijd mocht het wel en kon de medische wetenschap aan haar zegetocht beginnen.
[Titelblad van de eerste druk. We zien Vesalius zelf aan het werk. Twee knechten die dat vroeger deden voor de hoogleraar zitten werkloos onder de snijtafel]
Is dat wel zo?
De grote anatoom Vesalius was zeker een gedreven onderzoeker. Maar zijn prachtige boek was ook een sollicitatiebrief. Dankzij dat boek werd hij tot lijfarts van de keizer benoemd. Er zouden in de loop der eeuwen nog veel meer anatomische atlassen verschijnen, de één nog mooier dan de ander. De voornaamste indruk van al die boeken die zijn geschreven door hoogleraren in de anatomie is dat de schrijvers stuk voor stuk prima-donna’s waren. IJdeltuiten die geïnteresseerd waren in roem, status en geld (niet noodzakelijk in die volgorde) en die zich lieten voorstaan op kennis waarvan enigerlei praktische toepassing nihil was.
Een vraag die je in de boeken over de geschiedenis van de anatomie niet tegenkomt: wat is het nut van kennis van de vorm, als je geen idee hebt van de functie? Als je precies weet hoe de lever eruit ziet maar denkt dat het een plek is waar bloed wordt gemaakt dat even later in het hart wordt verbrand. Anatomische prenten uit de 16de-18de eeuw zijn prachtig en laten goed zien hoe botten, organen en spieren eruit zien. De accuratesse ervan staat in geen verhouding tot de medicijnen die diezelfde artsen voorschreven aan zieken: varkenskots, gedroogde adder, galstenen van een Javaanse geit enzovoort. Wee de zieke die rijk genoeg was om een dergelijke arts te betalen!
[Tekening van de satiricus Rowlandson. Een anatoom verlustigt zich aan een lijk – dit was de tijd waarin Burke en Hare prostituees ombrachten en verkochten aan de snijzaal]
Tijdens de Franse revolutie rolden er een paar jaar lang heel wat koppen. De revolutie in het medisch onderwijs die tegelijkertijd plaatsvond zou de hele negentiende eeuw door ontelbare patiënten het graf in helpen. Dat kwam door het verplicht stellen van anatomisch onderwijs na 1789. Voortaan hield iedere student en iedere medicus zich bezig met anatomie en hielp daardoor mee met het verspreiden van de vreselijkste infecties. Tot in het begin van de twintigste eeuw waren er artsen en hoogleraren die hygiëne onzin vonden. In de Europese ziekenhuizen voltrok zich zo een tragedie waarvan de omvang nauwelijks kan worden onderschat.
[Grafrovers aan het werk. De vraag naar lijken was zo groot dat het stelen van lijken een lucratieve bezigheid werd]
De chirurg was een goede vriend van de Man met de Zeis. Omdat artsen steeds beter wisten hoe het lichaam er van binnen uitzag, wilden ze hun kunsten natuurlijk ook op de levenden botvieren. Het opereren nam een enorme vlucht en de chirurg werd de halfgod van de medische wetenschap. Tot het midden van de negentiende eeuw gebeurde dat zonder verdoving en zonder veel mededogen. De vader van de beroemde schrijver Gustave Flaubert schreef in het begin van de negentiende eeuw als eerste een proefschrift over de pijnbeleving van de patiënt – lang na de uitvinding van de narcose in het midden van de eeuw waren er nog chirurgen die verdoving onzin vonden. Poetic justice: door de spartelende patiënten op de snijtafel verwondde een chirurg maar al te vaak zichzelf. Met zijn vieze mes en daardoor vaak met fatale gevolgen.
Die tijd ligt gelukkig achter ons al moeten we maar afwachten wat men over honderd jaar over de artsen van vandaag de dag te melden heeft. Het gekerm van de patiënten is verstomd. We hebben alleen de boeken nog, vaak met schitterende illustraties. En we hebben de verhalen. Over een rechter te Padua, die met Vesalius bevriend was en ervoor zorgde dat misdadigers bleven leven tot de anatoom ze nodig had. Of de tragedie die door het verstrijken van de tijd tot comedie is geworden: het verhaal van de anatoom die voor zijn les aan studenten het laken optilt en daar het lijk van zijn maitresseaantreft, vermoord door de misdadigers van wie hij zijn lijken kocht. En we hebben de prachtige negentiende-eeuwse begraafplaatsen die vooral zo mooi zijn door de stenen huisjes en zware beelden waarmee de nabestaanden hun dierbaren probeerden te beschermen tegen de lijkenrovers.
Een digitale tentoonstelling van anatomische prenten door de eeuwen vind u hier
[Afbeeldingen voor zover niet zelf gemaakt, ontleend aan Wikimedia Commons]
Op zoek naar de oorspronkelijke auteur van ‘Zoiets, Koekenbakker, zoiets.’ trof ik een interessant stukje aan, getiteld ‘Zinloze kennis?’ De auteur, Paul Dijstelberge, vraagt zich over de anatomische handboeken af: ‘wat is het nut van kennis van de vorm, als je geen idee hebt van de functie?’ Dijstelberge doceert Boekgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en het is voor mij duidelijk dat zijn vraagstelling vanuit dat vakgebied komt. Medici weten het antwoord wel. Ikzelf spreek vanuit mijn eigen opleiding in de geneeskunde, die in 1957 begon. In het eerste jaar reeds werd de functieleer gedoceerd (in die tijd fysiologie genaamd) en er werd uitgebreid practicum in gedaan. In de twee volgende jaren kwam de anatomie uitgebreid aan bod: twee jaar college en practicum op snijzaal (snijden in lijken dus, die betrokkenen bij hun leven daartoe beschikbaar hadden gesteld). Kennis van de anatomie is basiskennis voor het lichamelijk onderzoek waarover artsen als basisvaardigheid dienen te beschikken. Voorbeelden: waar voel je aan de pols de hartslag, wat is de normale anatomie van de knie bij deze gekwetste voetballer, is deze bobbel wel of niet wellicht een tumor? En hoe zou een chirurg de weg weten te vinden in de zieke organen die al of niet verwijderd moeten worden, als hij/zij de ligging en structuur ervan niet kent? Natuurlijk, Vesalius was nog niet zover dat er succesvol geopereerd kon worden. Het medische vak had ruim drie eeuwen nodig om zich verder dan de anatomie alleen te ontwikkelen. Maar zonder anatomie geen geneeskunde. Daar zijn toch ook wel boeken over in de U.B.?
Geachte heer Ras,
het doet me genoegen dat u een fan van Nescio bent! Ik las uw reactie nu pas en zal zorgen dat die geplaatst wordt.
Zonder anatomie geen geneeskunde!
Dat is natuurlijk zo. Maar daar ging mijn stuk niet over. Het ging over de ijdelheid van artsen / anatomen in de vroegmoderne tijd en over de ellende die die hebben aangericht. Al die boeken zijn helemaal geen handboeken maar zangpartijen van primadonna’s die leden aan een ziekte waar weinig aan te doen is: zelfoverschatting.
Toen ik nog bibliograaf was zeiden we vaak ‘voor de wetenschap moeten offers worden gebracht’ als we een boek beschadigden. Maar de ontelbaar vele zieken die het leven lieten door de koppige ijdeltuiterij van artsen die hun handen niet wilden wassen, die het opereren onder verdoving maar onzin vonden – offers voor de wetenschap?
Zelfoverschatting is nog steeds een kwaal die endemisch is onder de medische stand, vrees ik. En misschien moet dat ook wel want er is natuurlijk heldenmoed of zelfs een bord voor de kop voor nodig om een mes in een medemens te kunnen zetten. Ik neem ze dat dus niet kwalijk – maar aan mijn gelijk doet het weinig af, sprak de (boek)historicus! En als u nu genoeg leest uit onze mooie collectie, zult u na verloop van tijd beseffen dat ik (helaas) gelijk heb.
Met vriendelijke groet
Paul Dijstelberge
Is Pennicillin A Form Of Amoxicillin [url=http://bmpha.com]Levitra[/url] Viagra 100 Vs 50 Priligy Disfuncion Erectil Kamagra Pas Chere Forum
Trazodone By Mail Generico Cialis Farmacia Sale Generic Isotretinoin C.O.D. Website [url=http://rxbill8.com]cialis 20mg for sale[/url] Propecia El Corte Ingles Black Market Predisone Cytotec Udi Diflucan Online Rx Drugs [url=http://ciali10mg.com]canadian pharmacy cialis 20mg[/url] Propecia Atrapalo Best Rated Online Pharmacy For Viagra Amoxicillin Without A Rx Como Conseguir Viagra En Madrid [url=http://4rxday.com]cialis 5mg best price[/url] Amitriptyline Overnight No Rx Cialis Purchasing Find Acticin Website Pharmacy No Physician Approval Kamagra Jelly 200mg Amoxil 875mg [url=http://orderlevi.com]eva pills levitra[/url] Dapoxetina E Tadalafil Cephalexin Side Effects Cats Estrofem No Prescription Australia
Propecia Insulina Que Es Cialis Y Para Que Sirve [url=http://viaacost.com]buy viagra[/url] Viagra Originale In Italia Viagra Pill For Sale Buy Qsymia Without A Prescription Finasteride Tablet In Germany Amoxicillin Once Daily Cialis Soft 20mg [url=http://rxbill6.com]buy 10 mg levitra online[/url] Cipa Canadian Pharmacy Accutane Cialis 5 Mg Precio Espana [url=http://elc4sa.com]viagra[/url] Propecia Testimonials Comprar Cialis Valencia Costo Viagra 50 Mg In Farmacia [url=http://gaprap.com]viagra online[/url] Cialis 10 Mg Posologia Viagra Rosa Amoxicillin And Pill Size Comprare Viagra Thailandia [url=http://sildenaf75mg.com]viagra[/url] Ed Sample Pack Amoxicillin And Side Effects In Cats Cialis Vendita Generico
cialis generic
buy cialis
sildenafil
buy viagra
tadalafil
cialis
sildenafil citrate
viagra 100mg
cialis 20 mg
cheap cialis
generic viagra
How Can I Save Money On Viagra Levitra Pharmacie Sans Ordonnance [url=http://abtsam.com]viagra online[/url] How To Stay Erect Longer Cialis Precio Espana Zithromax Birth Control Sale Generic Free Shipping Clobetasol [url=http://cial20mgprice.com]cialis 5mg best price[/url] Medicamentos Cialis Efectos Secundarios Priligy dapoxetin kaufen Acheter Cialis Ligne Belgique Amoxicillin Given For How Many Days Buy Doxycycline 100mg Cialis E Propecia [url=http://brandciali.com]viagra vs cialis[/url] Free Generic Tadalis Sx Soft Tadalis Sx Soft Tabs Compro Viagra En Espana Order Viagra For Women Make Your Own Amoxicillin Levitra Generico In Contrassegno [url=http://prilipills.com]dapoxetine 30 mg[/url] Buy Doxycycline Online No Prescription Prix Viagra 100 Mg Par 8 Propecia Comprimidos Generic Discount Levitra [url=http://orderciali.com]buy generic cialis[/url] Buy Doxycycline Online Fast Delivery Cheap Levitra For Sale
buy viagra online
buy cialis online
cialis 20 mg
cheap viagra
cialis 20mg
cialis 5 mg
generic viagra
cialis 5 mg
cialis coupon
generic viagra 100mg
cialis coupon
cialis online
generic viagra available
cialis pills
viagra without a doctor prescription
cialis pills
viagra coupons
cialis prices
viagra vs cialis
cialis prices
viagra generic
cialis tablets
cialis tablets
viagra online
cialis vs viagra
tadalafil 20mg
viagra pills
tadalafil 20 mg
viagra prices
tadalafil 20mg
viagra tablets
augmentin
bactrim
biaxin
ceftin
cephalexin
chloramphenicol
cipro
diflucan
levaquin
atorvastatin
cefdinir
prednisone
prednisone
fluoxetine
fluoxetine
tadalafil
Definitely believe that which you stated. Your favourite justification seemed to be on the internet the easiest thing to take note of. I say to you, I definitely get irked whilst people think about issues that they just do not recognize about. You controlled to hit the nail upon the top as smartly as defined out the entire thing without having side effect , folks could take a signal. Will probably be back to get more. Thanks
vardenafil
Amoxicillin And Wine Le Cialis Est Il Efficace Viagra 50 Mg For Sale [url=http://cialonlinecs.com]canadian pharmacy cialis 20mg[/url] Miglior Sito Dove Comprare Viagra Viagra Online Bestellen Forum Buy Zithromax Now Viagra Dicounted [url=http://ausgsm.com][/url] Safe Cialas And Viagra Buys Keflex Ingedients Propiedades Propecia Viagra Pillole Grisfulvin V No Prescription Viagra Per Impotenza [url=http://buyoxys.com]brandlevitra on line[/url] Buy Viagra Online In Francia Zithromax Ear Infection Adults Kamagra A Donner Stendra Ed Saturday Delivery [url=http://sildenaf75mg.com]viagra[/url] Precio Cialis Con Receta Cialis O Viagra Mejor Cialis 10 Mg Prezzo [url=http://cidovir.com]cialis without a doctor’s prescription[/url] Amoxicillin Without Rx
augmentin 875
azithromycin 250
bactrim antibiotic
clarithromycin
cefuroxime
cephalexin 500 mg
chloromycetin
ciprofloxacin
fluconazole
levofloxacin
atorvastatin 10 mg
cefdinir 300 mg
prednisone 10 mg
prednisone 10 mg
fluoxetine 20 mg
tadalafil 20 mg
augmentin 875 mg
azithromycin 250 mg
bactrim ds
cephalexin 500mg
ciprofloxacin 500mg
levofloxacin 500 mg
atorvastatin 20 mg
cefdinir antibiotic
prednisone 20 mg
prozac
fluoxetine hcl
tadalafil 20mg
lipitor
augmentin antibiotic
azithromycin 500
cephalexin 500mg capsule antibiotic
ciprofloxacin 500mg antibiotics
levofloxacin 750 mg
atorvastatin 40 mg
omnicef
prednisone 20 mg
prozac generic
prozac
tadalafil 5mg
lipitor generic
azithromycin 500 mg
keflex
atorvastatin 80 mg
omnicef antibiotic
tadalafil generic
zithromax
keflex antibiotic
atorvastatin calcium
lioresal
glucophage
metformin
metformin 1000
metformin 1000 mg
metformin 500
metformin 500 mg
metformin hcl
flagyl
flagyl antibiotic
metronidazole
metronidazole 500mg
Finasteride Tab Internet Pharmacy Mononucleosis And Amoxicillin [url=http://buycialonline.com]generic 5mg cialis best price[/url] Viagra Rezeptfrei Kaufen Forum Metformin For Sale Online [url=http://6drugs.com]cialis from canada[/url] Cialis Yeux Retin A Cream glucophage [url=http://nefoc.com]propecia para el pelo[/url] Isotretinoin acutane Le Viagra Doctissimo Protonix Without A Rx [url=http://cialgeneri.com]tadalafil cialis from india[/url] Amoxicillin At Cvs Levitra Erectile Dysfunction Over The Conter Chlamydia Treatment Amoxicillin Propecia For Sale Online Pharmacy Kamagra C Est Quoi [url=http://cpsmeds.com]generic cialis overnight delivery[/url] Buy Free Shipping Worldwide Progesterone Medicine In Canada
In this great pattern of things you’ll receive a B+ just for effort. Where you actually confused me was in all the details. As they say, the devil is in the details… And that could not be more accurate right here. Having said that, allow me reveal to you just what exactly did deliver the results. Your article (parts of it) is certainly really powerful which is possibly why I am making an effort to comment. I do not make it a regular habit of doing that. Secondly, although I can certainly see the jumps in logic you make, I am not really certain of exactly how you seem to connect the details which inturn make the actual conclusion. For the moment I shall yield to your position however wish in the future you link your dots better.
[url=http://propranololbest.us.org/]propranolol 80 mg er[/url]
[url=http://valtrex-abc.com/]valtrex non prescription[/url] [url=http://baclofen-abc.com/]baclofen[/url] [url=http://genericflagyl.com/]flagyl price[/url] [url=http://toprolxlbest.us.com/]toprol xl 12.5 mg[/url] [url=http://albenzabest.us.com/]albenza[/url]
[url=http://propranololbest.us.com/]propranolol[/url] [url=http://zithromaxbest.us.org/]zithromax buy online[/url] [url=http://ataraxbest.us.com/]Atarax[/url] [url=http://albuterolbest.us.org/]cost of albuterol[/url]
[url=http://furosemidebest.us.org/]furosemide[/url]
[url=http://wellbutrin-abc.com/]wellbutrin sr 150mg[/url]
[url=http://antabuse-abc.com/]antabuse pills[/url]
[url=http://propranololbest.us.com/]propranolol order online[/url]
[url=http://proscarbest.us.com/]generic proscar[/url] [url=http://albenzabest.us.com/]ALBENZA[/url] [url=http://orlistatbest.us.org/]orlistat[/url] [url=http://kamagra-abc.com/]buy kamagra[/url] [url=http://hydrochlorothiazide-abc.com/]hydrochlorothiazide[/url] [url=http://vardenafilbest.us.com/]order vardenafil[/url] [url=http://allopurinolbest.us.org/]generic allopurinol[/url] [url=http://kamagraoffers.us.com/]kamagra[/url] [url=http://indocinbest.us.com/]cheap indocin[/url]
price compare viagra cialis levitra
[url=http://icialisorg.com/viagra-coupon/ ]cheap cialis canadian [/url]
should you buy viagra online
cheap cialis canada
generic cialis online fast shipping
[url=http://celebrexbest.us.com/]celebrex[/url] [url=http://doxycycline-abc.com/]doxycycline[/url] [url=http://propranololbest.us.com/]propranolol online pharmacy[/url] [url=http://tretinoinbest.us.com/]tretinoin[/url] [url=http://ampicillinbest.us.com/]ampicillin 250mg[/url]
[url=http://cafergot-abc.com/]CAFERGOT WITHOUT A PRESCRIPTION[/url] [url=http://acyclovir-abc.com/]Herpes Zovirax[/url] [url=http://bactrimbest.us.com/]bactrim[/url] [url=http://allopurinolbest.us.org/]allopurinol[/url] [url=http://avodartbest.us.org/]buy avodart online[/url] [url=http://generictoradol.com/]TORADOL FOR PAIN[/url]
http://alaturka.info
# Amos 17.01.2019 11:25
I assail day-to-day a hardly spider’s cobweb pages and websites to decipher fraction, but this
webpage offers measure based articles.
[url=http://trazodonebest.us.com/]trazodone[/url] [url=http://ciprobest.us.com/]Cipro Online Pharmacy[/url] [url=http://albenzabest.us.com/]Albenza[/url] [url=http://ventolinbest.us.org/]ventolin[/url] [url=http://vardenafilbest.us.com/]buy vardenafil[/url] [url=http://albendazolebest.us.com/]buy albendazole[/url] [url=http://colchicine-abc.com/]colchicine gout[/url] [url=http://motrinbest.us.com/]motrin 600mg[/url]
[url=http://amoxilbest.us.org/]amoxil online[/url]
[url=http://wellbutrin-abc.com/]generic wellbutrin[/url]
[url=http://tretinoin-abc.com/]tretinoin[/url]
[url=http://advairbest.us.org/]advair[/url] [url=http://genericmethotrexate.com/]methotrexate[/url] [url=http://lexaprobest.us.org/]lexapro[/url] [url=http://avodartbest.us.org/]avodart[/url]
[url=http://generictoradol.com/]toradol nasal spray[/url]
[url=http://genericzofran.com/]zofran online[/url]
[url=http://ventolinbest.us.com/]ventolin without a prescription[/url] [url=http://amoxilgeneric2019.com/]amoxil 500mg antibiotics[/url] [url=http://biaxinbest.us.org/]biaxin[/url] [url=http://albendazolebest.us.org/]albendazole[/url] [url=http://diclofenacbest.us.com/]diclofenac online[/url] [url=http://bactrimbest.us.com/]info[/url] [url=http://genericnolvadex.com/]purchase nolvadex[/url] [url=http://lotrisonebest.us.com/]lotrisone[/url]
[url=http://kamagra-abc.com/]buy kamagra oral jelly[/url]
[url=http://ciprobest.us.com/]cipro 500mg[/url]
[url=http://kamagra-abc.com/]kamagra[/url]
[url=http://synthroidbest.us.com/]Synthroid[/url]
[url=http://propranololbest.us.com/]propranolol no prescription[/url]
[url=http://ampicillinbest.us.com/]ampicillin 500 mg[/url]
[url=http://ventolinbest.us.org/]ventolin[/url] [url=http://bactrimbest.us.com/]bactrim ds generic[/url]
Venta De Cialis Professional [url=http://genericvia.com]viagra[/url] For Sale Provera
[url=http://acyclovir-abc.com/]acyclovir[/url]
[url=http://genericvantin.com/]vantin cost[/url]
[url=http://genericphenergan.com/]PHENERGAN 50 MG[/url] [url=http://lasixbest.us.com/]example here[/url] [url=http://amoxilgeneric2019.com/]Amoxil[/url] [url=http://kamagraoffers.us.com/]kamagra 100 chewable tablets[/url]
[url=http://allopurinolbest.us.com/]cost of allopurinol[/url]
[url=http://genericzofran.com/]zofran no rx[/url]
[url=http://metforminbest.us.org/]metformin without a prescription[/url]
[url=http://genericvantin.com/]vantin[/url]
[url=http://allopurinolbest.us.com/]Allopurinol No Prescription[/url]
[url=http://trazodone-abc.com/]trazodone[/url]
[url=http://ciprobest.us.com/]cipro without a prescription[/url] [url=http://genericphenergan.com/]Phenergan Without A Prescription[/url] [url=http://genericbiaxin.com/]biaxin 500mg[/url] [url=http://medrolbest.us.org/]medrol no prescription[/url]
[url=http://levaquinbest.us.org/]levaquin tablets[/url]
[url=http://trazodonebest.us.com/]trazodone no prescription[/url]
[url=http://bactrimbest.us.com/]buy bactrim[/url] [url=http://cafergot-abc.com/]Cafergot[/url] [url=http://levaquinbest.us.org/]Levaquin[/url] [url=http://furosemidebest.us.com/]buy furosimide[/url] [url=http://elimitebest.us.com/]generic elimite[/url] [url=http://baclofen-abc.com/]baclofen[/url]
[url=http://wellbutrin-abc.com/]wellbutrin xl 300[/url]
[url=http://diclofenacbest.us.com/]diclofenac[/url] [url=http://doxycyclinebest.us.org/]Doxycycline[/url] [url=http://tretinoin-abc.com/]tretinoin[/url]
[url=http://bactrimbest.us.com/]PURCHASE BACTRIM[/url] [url=http://prednisone-abc.com/]prednisone prescriptions[/url] [url=http://genericalbenza.com/]albenza[/url]
[url=http://augmentinbest.us.org/]antibiotic augmentin[/url]
[url=http://levitra-abc.com/]levitra[/url] [url=http://albendazole-abc.com/]ALBENDAZOLE[/url]
[url=http://genericnolvadex.com/]nolvadex[/url]
[url=http://valtrex-abc.com/]valtrex[/url] [url=http://diclofenacbest.us.com/]Diclofenac[/url] [url=http://genericalbenza.com/]purchase albenza[/url] [url=http://furosemidebest.us.com/]100 mg furosemide[/url] [url=http://elimitebest.us.org/]where to buy elimite[/url] [url=http://colchicinebest.us.com/]Colchicine[/url] [url=http://celebrex-abc.com/]celebrex pill[/url]
[url=http://stromectol-abc.com/]stromectol[/url] [url=http://doxycyclinebest.us.com/]doxycycline cheap[/url]
[url=http://ventolinbest.us.com/]Albuterol Ventolin[/url]
[url=http://glucophagebest.us.org/]glucophage[/url]
[url=http://genericbuspar.com/]buspar[/url] [url=http://clomidbest.us.com/]clomid buy[/url] [url=http://trazodone-abc.com/]trazodone[/url] [url=http://genericmedrol.com/]medrol[/url] [url=http://vardenafilbest.us.org/]vardenafil[/url] [url=http://prednisone-abc.com/]prednisone[/url] [url=http://ciprobest.us.com/]as example[/url]
[url=http://bupropion-abc.com/]generic bupropion[/url] [url=http://ciprobest.us.com/]Cipro[/url] [url=http://stromectol-abc.com/]stromectol[/url]
[url=http://colchicine-abc.com/]colchicine[/url] [url=http://medrolbest.us.com/]order medrol[/url] [url=http://tadalafilgeneric2019.com/]tadalafil india[/url]
cheap viagra
cheap viagra
cheap viagra
cheap viagra
[url=http://celebrexbest.us.com/]celebrex[/url]
cialis vs viagra
cialis vs viagra
cialis vs viagra
cialis vs viagra
[url=http://colchicine-abc.com/]Colchicine[/url] [url=http://levitra-abc.com/]levitra online us pharmacy[/url] [url=http://genericbuspar.com/]purchase buspar[/url] [url=http://genericmedrol.com/]generic medrol[/url] [url=http://generictoradol.com/]toradol for back pain[/url] [url=http://bactrimgeneric2019.com/]bactrim[/url] [url=http://busparbest.us.com/]buspar online[/url] [url=http://furosemidebest.us.com/]furosemide[/url] [url=http://albuterolbest.us.org/]albuterol[/url] [url=http://augmentinbest.us.org/]augmentin es 600[/url]
[url=http://inderalbest.us.org/]purchase inderal[/url]
[url=http://ventolinbest.us.org/]buy ventolin online[/url] [url=http://lasixbest.us.com/]Generic Lasix[/url] [url=http://genericparoxetine.com/]generic paroxetine[/url] [url=http://lexaprobest.us.org/]lexapro[/url] [url=http://bactrimbest.us.com/]bactrim[/url] [url=http://tadalafiloffers.us.com/]Tadalafil[/url] [url=http://diclofenacbest.us.org/]diclofenac 75mg[/url] [url=http://doxycyclinebest.us.org/]Doxycycline Tablets 100mg[/url] [url=http://amitriptylinebest.us.com/]amitriptyline[/url] [url=http://ataraxbest.us.com/]atarax for hives[/url]
[url=http://orlistatbest.us.org/]orlistat[/url] [url=http://synthroidbest.us.com/]synthroid[/url] [url=http://inderalbest.us.org/]buy inderal[/url] [url=http://lasixbest.us.com/]lasix[/url] [url=http://doxycycline-abc.com/]Doxycycline[/url] [url=http://albendazolebest.us.com/]albendazole[/url] [url=http://avodartbest.us.org/]avodart[/url] [url=http://furosemidebest.us.org/]furosemide[/url] [url=http://celexabest.us.org/]Celexa[/url] [url=http://vermoxbest.us.org/]mebendazole price[/url]
[url=http://diclofenacbest.us.org/]diclofenac[/url]
[url=http://benicarbest.us.org/]benicar 5 mg[/url] [url=http://cialisbest.us.org/]Cialis[/url] [url=http://genericplavix.com/]PLAVIX GENERIC AVAILABLE[/url] [url=http://advairbest.us.org/]ORDER ADVAIR[/url] [url=http://biaxinbest.us.org/]biaxin no prescription[/url] [url=http://colchicinebest.us.com/]colchicine[/url] [url=http://clomidbest.us.com/]clomid clomiphene[/url]
[url=http://synthroidbest.us.com/]ORDER SYNTHROID[/url]
female viagra
female viagra
female viagra
female viagra
generic viagra
generic viagra
generic viagra
generic viagra
[url=http://stratterabest.us.org/]generic strattera[/url] [url=http://diclofenacbest.us.org/]diclofenac[/url] [url=http://levitra-abc.com/]generic levitra 20mg[/url] [url=http://antabuse-abc.com/]antabuse[/url] [url=http://benicarbest.us.com/]benicar generic equivalent[/url] [url=http://genericplavix.com/]plavix medication[/url]
[url=http://augmentinbest.us.org/]generic of augmentin[/url] [url=http://stromectol-abc.com/]stromectol[/url]
[url=http://flagylbest.us.com/]buy flagyl[/url]
http://freedatingsitesus.com/
dating site
free dating,free dating online
free dating sites. online dating free, free dating websites
free dating online
[url=http://freedatingsitesus.com/]free dating websites[/url]
generic viagra online pharmacy
generic viagra online pharmacy
generic viagra online pharmacy
generic viagra online pharmacy
natural viagra
natural viagra
[url=http://amitriptylinebest.us.com/]amitriptyline[/url]
[url=http://furosemide-abc.com/]Furosemide[/url] [url=http://amitriptylinebest.us.com/]amitriptyline[/url] [url=http://arimidexbest.us.org/]arimidex[/url] [url=http://genericparoxetine.com/]generic paroxetine[/url] [url=http://doxycycline-abc.com/]doxycycline monohydrate[/url]
natural viagra
natural viagra
over the counter viagra
over the counter viagra
over the counter viagra
over the counter viagra
[url=http://toprolxlbest.us.org/]toprol xl 100mg[/url]
[url=http://allopurinol-abc.com/]Allopurinol[/url]
[url=http://trazodone-abc.com/]trazodone[/url] [url=http://levaquinbest.us.org/]cheap levaquin[/url] [url=http://bupropion-abc.com/]bupropion hcl 100 mg[/url] [url=http://tretinoinbest.us.com/]tretinoin cream[/url] [url=http://baclofen-abc.com/]baclofen[/url] [url=http://albuterol-abc.com/]proair albuterol sulfate online[/url] [url=http://kamagra-abc.com/]full article[/url] [url=http://metforminbest.us.org/]metformin[/url] [url=http://tretinoin-abc.com/]tretinoin gel cost[/url]
viagra
viagra
viagra
[url=http://diclofenacbest.us.org/]Diclofenac 75mg[/url]
[url=http://allopurinol-abc.com/]buy allopurinol online[/url] [url=http://genericbuspar.com/]buspar[/url] [url=http://doxycyclinebest.us.com/]doxycycline[/url]
viagra
viagra coupons
viagra coupons
viagra coupons
viagra coupons
viagra dosage recommendations
viagra dosage recommendations
viagra dosage recommendations
viagra dosage recommendations
viagra for sale
viagra for sale
viagra for sale
viagra for sale
[url=http://elimitebest.us.org/]elimite no prescription[/url]
viagra for women
viagra for women
viagra for women
[url=http://metforminbest.us.org/]metformin medication[/url] [url=http://generictoradol.com/]TORADOL PILL[/url] [url=http://bactrimbest.us.org/]bactrim ds[/url] [url=http://colchicine-abc.com/]COLCHICINE[/url] [url=http://albuterol-abc.com/]ipratropium albuterol[/url] [url=http://orlistatbest.us.org/]orlistat[/url] [url=http://atenolol-abc.com/]atenolol chlorthalidone[/url] [url=http://busparbest.us.com/]buspar[/url] [url=http://proscarbest.us.com/]source[/url] [url=http://wellbutrin-abc.com/]generic for wellbutrin[/url]
viagra for women
viagra generic
[url=http://bupropionbest.us.com/]bupropion sr 150[/url] [url=http://amitriptylinebest.us.com/]GENERIC ELAVIL[/url] [url=http://medrolbest.us.com/]Medrol[/url] [url=http://genericplavix.com/]plavix 75 mg tablets[/url] [url=http://cafergotbest.us.com/]cafergot[/url] [url=http://vermoxbest.us.org/]vermox[/url] [url=http://tretinoinbest.us.com/]tretinoin online[/url]
[url=http://cialis.us.com]cialis.us.com[/url] [url=http://cialis.us.com]cialis pharmacy[/url] [url=http://propecia.us.org]propecia.us.org[/url]
[url=http://trazodone.company/]trazodone 150 mg[/url]
[url=http://doxycyclinebest.us.org/]doxycycline[/url]
[url=http://stratterabest.us.org/]atomoxetine price[/url] [url=http://tretinoin-abc.com/]tretinoin no prescription[/url] [url=http://colchicine-abc.com/]Colchicine[/url] [url=http://doxycyclinebest.us.org/]Doxycycline[/url] [url=http://arimidexbest.us.org/]visit your url[/url] [url=http://doxycycline-abc.com/]doxycycline without a prescription[/url] [url=http://genericalbenza.com/]albenza[/url]
[url=http://clomidbest.us.com/]clomid infertility[/url] [url=http://albuterolbest.us.org/]where to buy albuterol[/url] [url=http://ataraxbest.us.com/]atarax[/url] [url=http://genericmethotrexate.com/]cheap methotrexate[/url] [url=http://elimitebest.us.com/]PERMETHRIN TOPICAL CREAM OVER COUNTER[/url]
[url=http://cialis.us.com]cialis.us.com[/url] [url=http://buylevitra.us.org/]levitra[/url]
[url=http://tetracycline.network/]tetracycline[/url]
[url=http://albendazolebest.us.org/]albendazole[/url]
2 day cialis deleverycialis money order cheap cialis
brand cialis lilly onlinecialis soft 20mg without prescription [url=”http://kaivanrosendaal.com”]cialis cheap[/url]
[url=http://zoloftbest.us.com/]zoloft 150 mg[/url] [url=http://genericneurontin.com/]neurontin capsules[/url] [url=http://stratterabest.us.org/]strattera[/url] [url=http://motiliumbest.us.org/]motilium usa[/url]
http://freedatingsitesus.com/
free online dating
dating sites,dating online free
free online dating. free dating site, free dating sites
online dating free
[url=http://freedatingsitesus.com/]free dating sites[/url]
[url=http://buypropecia.us.com]buypropecia.us.com[/url] [url=http://cialis.us.com]cialis online[/url] [url=http://buypropecia.us.com]finasteride hair loss[/url] [url=http://cialis.us.com]cialis.us.com[/url] [url=http://cialis.us.com]buy cialis from canada[/url] [url=http://sildenafilcitrate247.us.org/]over the counter sildenafil[/url]
[url=http://inderal.icu/]inderal[/url]
[url=http://tadalafilgeneric2019.com/]tadalafil lowest price[/url] [url=http://genericcelexa.com/]celexa[/url] [url=http://allopurinolbest.us.org/]allopurinol[/url] [url=http://propranolol-abc.com/]propranolol[/url]
[url=http://stromectol-abc.com/]stromectol without a prescription[/url]
[url=http://trazodonebest.us.com/]trazodone 25 mg[/url] [url=http://tadalafiloffers.us.com/]tadalafil for sale[/url] [url=http://prednisone-abc.com/]Prednisone[/url] [url=http://bupropionbest.us.org/]bupropion xl 150mg[/url] [url=http://furosemide-abc.com/]furosemide no prescription[/url] [url=http://genericphenergan.com/]phenergan price[/url]
[url=http://cialis.us.com]ciallis[/url] [url=http://buypropecia.us.com]propecia tablets[/url] [url=http://viagra04.us.com/]viagra over the counter[/url] [url=http://cialis.us.com]20mg Cialis[/url] [url=http://buylevitra.us.org/]Levitra[/url] [url=http://propecia.us.org]Propecia[/url] [url=http://cialis.us.com]cialis.us.com[/url] [url=http://buylevitra.us.com]Levitra[/url] [url=http://buylevitra.us.com]buylevitra.us.com[/url]
[url=http://levaquin.icu/]discover more[/url]
[url=http://proscarbest.us.org/]PROSCAR[/url]
[url=http://lotrisonebest.us.com/]Purchase Lotrisone[/url] [url=http://trazodonebest.us.com/]trazodone hcl[/url] [url=http://orlistatbest.us.org/]cheap orlistat[/url] [url=http://allopurinol-abc.com/]ALLOPURINOL NO PRESCRIPTION[/url]
http://freedatingsitesus.com/
free local dating sites
dating online free,dating sites free
dating sites free. free dating, free dating websites
unshackled dating websites
[url=http://freedatingsitesus.com/]dating sites[/url]
canadian drugs http://canadapharmacyonlineegol.com/
mail order prescription drugs from canada http://canadapharmacysfzr.com/
ordering drugs from canada http://onlinepharmacysrba.com/
online prescription http://canadianpharmacieshdfc.com/
pharmacy online http://canadianonlinepharmacystbm.com/
perscription drugs from canada http://canadianpharmacyonlinejycx.com/
online canadian pharmacy http://canadapharmacyonlinefako.com/
canadian pharmacy cialis http://canadianpharmacyonlinervii.com/
viagra online
viagra online
viagra online
viagra online
viagra side effects
viagra side effects
viagra side effects
viagra vs cialis
viagra vs cialis
viagra vs cialis
viagra vs cialis
canadian drug stores http://canadianpharmacyecyn.com/
viagra without a doctor prescription
viagra without a doctor prescription
viagra without a doctor prescription
viagra without a doctor prescription
herbal alternative viagra to
canadian pharmacies online http://cheapciljrd.com/
canadian pharmacy king http://canadadrugsonlinewxwe.com/
mail order prescription drugs from canada http://buycildjea.com/
online prescription http://canadadrugshtwi.com/
canadian drug stores http://genericcilaken.com/
buying drugs from canada http://canadianonlinepharmacyhtsv.com/
canadian pharmacy review http://vigraformen.com/
online pharmacy viagra http://buyjeacialonline.com/
canada drugs online reviews http://onlinewwwmen.com/
canada pharmacy http://onlinevigra.com/
mexican pharmacy online http://viagrageneric7k.com/
[url=http://onlinepharmacysrba.com/]canadian pharmacy review[/url] female viagra pills humana online pharmacy
[url=http://canadapharmacysfzr.com/]best canadian online pharmacy[/url] buy viagra canada online pharmacy canada
[url=http://canadianonlinepharmacyhtsv.com/]canadian pharmacy review[/url] buy viagra professional online pharmacy school
[url=http://canadianpharmacyecyn.com/]canadian pharmacy king[/url] buy viagra pills my canadian pharmacy
Acheter Cialis Original En Ligne [url=http://buygenericvia.com]viagra[/url] Achat Viagra Generic Customer Reasons For Purchases Purchase Zithromax Online
check advance online
[url=http://x1cashadvanceonlines.com/#]cash express loans[/url]
bank personal loans
cash express loans
[url=http://canadapharmacyonlineegol.com/]cialis online pharmacy[/url] generic viagra online buying drugs from canada